Μελέτες περίπτωσης
Πήραμε αποσπάσματα από μια συνέντευξη με τον προπονητή Mike Krzyzewski, ο οποίος μας έδωσε μια λεπτομερή εικόνα για το στιλ ηγεσίας του και τις προκλήσεις που έχει αντιμετωπίσει στο πρόγραμμά του στο Duke University. Τα αποσπάσματα αναπαράγονται με την ευγενική άδεια των κατόχων πνευματικής ιδιοκτησίας.
ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΗΓΕΣΙΑ ΟΜΑΔΩΝ: ΜΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ MIKE KRZYZEWSKI
Οι ομάδες είναι αυτές που αναλαμβάνουν, όλο και πιο συχνά, να πραγματοποιήσουν εργασίες τόσο σε μεγάλες εταιρείες όσο και σε ένα ευρύ φάσμα άλλων οργανισμών. Η ποιότητα της ηγεσίας της ομάδας, είτε από τους επίσημους ηγέτες είτε από άλλα μέλη της ομάδας, αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία. Επομένως, η ερώτηση «τι χρειάζεται για να καλλιεργηθεί και να αναπτυχθεί η καλύτερη δυνατή ηγεσία μιας ομάδας» είναι κρίσιμης σημασίας.
Ο προπονητής Mike Krzyzewski προπονεί την ομάδα Duke Men’s Basketball από το 1980, ενώ υπήρξε και ο επικεφαλής της εθνικής ομάδας καλαθόσφαιρας ανδρών των ΗΠΑ. Είναι ο ένας από τους τρεις μόνο προπονητές στην ιστορία του Εθνικού Κολεγιακού Αθλητικού Συνδέσμου (NCAA) που έχει κερδίσει τουλάχιστον τέσσερις τίτλους στην πρώτη κατηγορία της εθνικής ανδρών. Επίσης, έχει προπονήσει την ομάδα ανδρών των ΗΠΑ τόσο για το παγκόσμιο πρωτάθλημα όσο και για τους ολυμπιακούς αγώνες. Η συνέντευξη με τον προπονητή Krzyzewski διαρθρώθηκε γύρω από τρεις ερωτήσεις :
- Πώς επιλέγετε και πώς αναπτύσσετε αρχηγούς ομάδας;
- Πώς δημιουργείτε το πλαίσιο για την επιτυχία της ομάδας;
- Πώς αναπτύσσετε και διατηρείτε τη δική σας ικανότητα ηγεσίας της ομάδας;
https://wabc.fiba.com/manual/level-3/l3-coach/1-roles-and-values/1-1-leadership/1-1-2-case-study/).
ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΡΧΗΓΩΝ ΟΜΑΔΑΣ
Είχατε παίκτες που είναι αρκετά διαφορετικοί ο ένας από τον άλλο, και ένα από τα σήματα κατατεθέν σας είναι το πώς προσαρμόζετε το σύστημα και την στρατηγική σας στη σύνθεση της ομάδας σας κάθε χρόνο. Πώς το κάνετε αυτό;
Θα σας πω με ένα παράδειγμα. Στην πιο πρόσφατη μας ομάδα, είχαμε δύο τελειόφοιτους ως αρχηγούς. Είχαν δύο διαφορετικές προσωπικότητες. Ο ένας, ο Kyle Singler, δεν ήταν λεκτικός ηγέτης· ηγούνταν μέσω του παραδείγματος και ποτέ δεν του ζήτησα να κάνει κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Του είπα: «Αγωνίζεσαι σκληρά και προπονείσαι σκληρά συνεχώς. Αλλά μια στο τόσο, πες σε έναν συμπαίκτη σου κάτι σαν “αυτό ήταν καλό” ή σε μια δύσκολη στιγμή πες “πάμε”. Αν του ζητούσα να κάνει πολλά περισσότερα λεκτικά, νομίζω θα τον επηρέαζε πολύ αρνητικά. Αντίθετα, ο Nolan Smith ήταν πολύ εκδηλωτικός. Ηγούνταν της ομάδας πολύ καλά στον δρόμο ή στα αποδυτήρια και στο γήπεδο. Αλλά ήταν πολύ δύσκολο για αυτόν να έρθει σε αντιπαράθεση με κάποιον. Έτσι, πήγα και είπα στον πλέι μέικερ: «Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού είναι εντάξει να έρθεις αντιμέτωπος με κάποιον». Και ως προσωπικό, έπρεπε να έρθουμε ακόμα πιο πολλές φορές σε αντιπαραθέσεις, αφού στους δύο αρχηγούς που είχαμε δεν ταίριαζε στην ιδιοσυγκρασία τους. Προσπαθώ να προσαρμόσω το στιλ ηγεσίας μου ανάλογα με το ποιον έχω απέναντί μου.
Έχετε πει ότι κάθε αρχηγός ομάδας πρέπει να κληθεί να κάνει διαφορετικά πράγματα ανάλογα με τις δυνατότητές του. Και ίσως να μπορέσετε να τους βελτιώσετε, αλλά δεν μπορείτε να αλλάξετε αυτό που είναι. Πώς βαδίζετε στη λεπτή γραμμή μεταξύ του να τους ενθαρρύνετε να αναπτύξουν νέες ικανότητες ως ηγέτες και της αποδοχής των αδυναμιών τους;
Προσπάθησα να συναντιέμαι δύο φορές το μήνα με τον Κyle και τον Nolan, δείχνοντας απλώς ενσυναίσθηση, χωρίς να προσπαθώ να τους κάνω να γίνουν κάτι διαφορετικό. Φρόντιζα να μην επιμένω «πρέπει να γίνεις αυτός ο ηγέτης ή ο άλλος». Ήθελα να συνεχίσουν να είναι και παίκτες, και δεν ήθελα να δημιουργήσω σύγκρουση με τις φυσικές τους ικανότητες ως παικτών. Νομίζω ότι αυτό είναι σημαντικό. Όπως σε μια επιχείρηση, όταν κάποιος προάγεται σε μια συγκεκριμένη θέση, λες «τώρα σε χρειάζομαι να ηγηθείς». Λοιπόν, ο λόγος που βρίσκονται εκεί είναι επειδή έχουν ορισμένες ικανότητες, είτε πρόκειται για πωλήσεις είτε για οτιδήποτε άλλο κάνουν. Θέλουμε να κρατήσουν τα δυνατά τους σημεία ενώ αναπτύσσονται ως ηγέτες. Είχα άλλα παιδιά που απλώς ηγούνταν ολόκληρης της ομάδας και το να ηγούνται τους βοήθησε να γίνουν καλύτεροι παίκτες. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Σας λέω, είναι δύσκολο να βρεις καλούς ηγέτες.
ΒΟΗΘΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΑΝΕΡΧΟΜΕΝΟΥΣ ΗΓΕΤΕΣ ΝΑ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΤΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΣ
Μερικές φορές οι καλύτεροι ηγέτες είναι τα νεότερα ή τα καινούργια μέλη της ομάδας. Πώς τους ενθαρρύνετε να προχωρήσουν, ενώ παράλληλα να δείχνουν σεβασμό στα πιο έμπειρα μέλη της ομάδας;
Η ηγεσία είναι πληθυντικός, όχι ενικός, επομένως μπορούν να υπάρχουν πολλοί ηγέτες. Πρέπει να βεβαιώνεσαι ότι καθώς αναπτύσσεις τους παλαιότερους ηγέτες, δεν περιορίζεις έναν πρωτοετή φοιτητή που έχει εξαιρετικές ηγετικές ικανότητες. Τους δίνεις ευκαιρίες να βοηθήσουν τους έμπειρους ηγέτες και στη συνέχεια, όταν φτάσουν εκείνοι στη θέση τους, θα είναι ακόμα καλύτεροι σε αυτό που κάνουν.
Νομίζω ότι είναι σημαντικό, πριν καν ενταχθούν στην ομάδα, να τους έχω δει στις ομάδες του λυκείου τους. Άρα ξέρω ήδη ότι αυτό το παιδί έχει ηγετικές ικανότητες, καλές επικοινωνιακές δεξιότητες, ότι είναι κάποιος που θα μπορούσε να ηγηθεί διά του παραδείγματος ή λεκτικά. Και μετά προσπαθώ να ενθαρρύνω αυτούς που πιστεύω ότι θα ήταν καλοί ηγέτες να βοηθήσουν ακόμα και ως πρωτοετείς. Αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι να μην υποθέτω ότι μόνο και μόνο επειδή κάποιος είναι μεγαλύτερος θα είναι και καλός ηγέτης. Ελπίζεις ότι θα είναι επειδή έχει τη μεγαλύτερη εμπειρία, αλλά δεν είναι όλοι σε μια ομάδα αρχηγοί ή δεν θέλουν να είναι αρχηγοί.
Τα άτομα δεν συνειδητοποιούν πάντα ότι οι άλλοι προσβλέπουν σε αυτούς για ηγεσία. Δεν συνειδητοποιούν πάντα πόση δύναμη και επιρροή έχουν ή ότι έχουν την ικανότητα να ηγηθούν των άλλων. Πώς τους βοηθήσετε να συνειδητοποιήσουν τι έχουν να προσφέρουν;
Ένας από τους μακράν καλύτερους ηγέτες που είχα ποτέ είναι ο Shane Battier, ο οποίος μετά άρχισε να παίζει στο ΝΒΑ. Στην πρώτη προπόνηση της τελευταίας του χρονιάς, η ομάδα είχε τελειώσει τις διατάσεις και ετοιμαζόμουν να τους μιλήσω για να τους δώσω λίγο κίνητρο – μια κουβέντα ενός λεπτού. Πριν ξεκινήσω, ο Shane τους μαζεύει και τους λέει μερικά πράγματα. Είπα: «Αυτό ήταν πολύ καλό. Δεν νομίζω ότι μπορώ να πω κάτι καλύτερο». Είπα στον Shane μετά την προπόνηση: «Αυτό που έκανες ήταν πολύ καλό. Αν θέλεις να το κάνεις κάθε μέρα, μπορείς». Απάντησε ότι θα το κάνει. Δεν μίλησα ποτέ ξανά στην ομάδα πριν από την προπόνηση εκείνη την υπόλοιπη χρονιά.
Ακόμα ένα παράδειγμα. Μια από τις τακτικές μας είναι να δείχνουμε ένα «ισχυρό» πρόσωπο. Όταν βλέπουμε τα βίντεο των αγώνων, δεν παρατηρούμε μόνο πώς σουτάρουμε ή την άμυνα. Αν δω μια σκηνή όπου ένας παίκτης δείχνει αυτό το πρόσωπο που είναι αποφασιστικό, θα σταματήσω και θα πω κάτι για αυτό. Με την ομάδα ανδρών των ΗΠΑ σταμάτησα την κασέτα καθώς ο Kevin Durant, ένας σπουδαίος νεαρός παίκτης που ήθελα να αναδειχτεί, κατέβαινε στο γήπεδο. Δείχνει σπουδαίος – φαίνεται τόσο αποφασισμένος. Ρώτησα λοιπόν τον συμπαίκτη του, Russell Westbrook, «όταν ο Κέβιν έχει αυτό το πρόσωπο , πώς νιώθεις;» Και απαντά: «προπονητή, όταν δείχνει έτσι, νιώθω ότι θα κερδίσουμε». Γύρισα λοιπόν στον Κέβιν και είπα, «Κέβιν, θέλω να καταλάβεις τη δύναμη που έχεις. Ακόμη και πριν σουτάρεις ή αμυνθείς, μπορείς να δημιουργήσεις μια ατμόσφαιρα όπου οι άνθρωποι γύρω σου νιώθουν ότι μπορούν να κερδίσουν. Πόσο σπουδαίο είναι αυτό, φίλε;»
Όσο αποκτάς περισσότερη αυτοπεποίθηση ως ηγέτης τόσο πιο εύκολο γίνεται να μοιράζεσαι την ηγεσία, να ενδυναμώνεις τους άλλους. Δόξα τω Θεώ, είχα εξαιρετικούς ηγέτες στο γήπεδο. Ένας από αυτούς είναι προπονητής στο Χάρβαρντ τώρα, ο Tommy Amaker, ένας πλέι μέικερ που ήταν γεννημένος ηγέτης από την πρώτη του χρονιά, και μετά είχαμε τον Quinn Snyder που ήταν επίσης εξαιρετικός ηγέτης. Όσο περισσότερους τέτοιους παίκτες είχα, τόσο περισσότερο συνειδητοποιούσα ότι έπρεπε να τους δώσω περισσότερες ευκαιρίες. Αυτό έρχεται με την εμπειρία.
Η ΗΓΕΣΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΩΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΕΝΟΣ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ
Όταν ξεκινήσατε στο Duke πριν από περισσότερα από 30 χρόνια, δεν είχατε ήδη ένα επιτυχημένο πρόγραμμα ή μια κουλτούρα που ενθάρρυνε τη νίκη και τον αμοιβαίο σεβασμό. Πώς δημιουργήσατε τις κατάλληλες συνθήκες και πώς τις διατηρήσατε;
Δεν θα μπορούσαμε να πετύχουμε αν δεν ήμουν ο ίδιος μέρος μιας σπουδαίας ομάδας. Με αυτό εννοώ ότι το Πανεπιστήμιο Duke είχε μια εξαιρετική ομάδα υπό την ηγεσία του Terry Sanford ως προέδρου και του Tom Butters ως αθλητικού διευθυντή. Πάντα ένιωθα ότι ήμουν στην ομάδα τους και αυτό ισχύει με κάθε πρόεδρο και αθλητικό διευθυντή από τότε. Δούλεψα σκληρά για να αναπτύξω μια καλή σχέση μαζί τους. Όχι ότι δεν έχει γίνει το αντίστροφο, να περιμένω να αναπτύξουν και αυτοί μια καλή σχέση μαζί μου. Ήξερα πόσο εξαρτιόμουν από αυτούς και πόσο χρειαζόμουν τη δέσμευσή τους, όσο μάθαινα πώς να το κάνω αυτό. Έμαθα πολλά από αυτούς και τους ανθρώπους γύρω τους.